De Nederlandse Federatie Dierenopvang Organisaties (NFDO) verwelkomt het aangekondigde verbod op het houden van naaktkatten en katten met vouworen. Dit verbod, dat ingaat op 1 januari 2026, is ingesteld om een einde te maken aan onnodig dierenleed bij deze opvallende kattenrassen. Daarmee wordt een belangrijke stap gezet: de gezondheid en het welzijn van dieren worden boven uiterlijke kenmerken gesteld.
Een Schotse vouwoorkat (Scottish Fold) met kenmerkend gevouwen oren. Door een kraakbeenafwijking lijden deze katten vaak aan pijnlijke, stijve gewrichten.
Wat houdt het verbod in?
Vanaf 2026 is het in Nederland verboden om katten met vouworen (zoals de Scottish Fold) en naaktkatten (zoals de Sphynx) als huisdier te houden. Het fokken van deze rassen was al langer verboden, maar nu komt daar dus een houdverbod bij. Concreet betekent dit dat niemand zulke katten in bezit mag nemen of houden vanaf de ingangsdatum, tenzij kan worden aangetoond dat het dier al voor 2026 in bezit was van de huidige eigenaar. Ook komt er een tentoonstellingsverbod: deze katten mogen niet meer deelnemen aan shows of wedstrijden en zelfs niet getoond worden in reclames of op sociale media. Dit moet voorkomen dat ze worden gepromoot en populairder worden, wat het fokken en verhandelen verder zou aanwakkeren.
Waarom dit verbod?
Het kabinet heeft tot dit verbod besloten omdat katten met extreme uiterlijke kenmerken ernstig kunnen lijden onder de gevolgen daarvan. Voornaamste voorbeelden zijn:
- Vouwoorkatten (katten met gevouwen oren): door een erfelijke kraakbeenafwijking hebben deze dieren naar voren gevouwen oren. Hetzelfde genetische defect tast ook het kraakbeen in hun poten, staart en ruggenwervels aan. Dit leidt vaak tot chronische gewrichtsproblemen, stijfheid en veel pijn. Een Scottish Fold bijvoorbeeld kan op jonge leeftijd al ernstige bot- en kraakbeenproblemen ontwikkelen, waardoor normaal bewegen moeilijk wordt en voortdurende medische zorg nodig is.
- Naaktkatten: deze katten missen een functionele vacht en vaak ook hun snor- en tastharen. Zonder normale vacht zijn ze extra kwetsbaar voor kou, warmte en huidproblemen – hun huid kan bijvoorbeeld gemakkelijk verbranden of geïnfecteerd raken. Daarnaast vermindert het ontbreken van snor- en tastharen hun oriëntatie en evenwicht, wat invloed heeft op het veiligheidsgevoel en gedrag. Naaktkatten hebben door hun kale huid ook meer moeite om hun lichaamstemperatuur te reguleren en zijn vatbaarder voor luchtweginfecties.
Omdat mensen deze rassen vanwege hun bijzondere uiterlijk toch bleven aanschaffen (vaak via online marktplaatsen of import), grijpt de overheid nu in. Het uitgangspunt is duidelijk: het uiterlijk mag nooit belangrijker zijn dan een gezond en gelukkig dierenleven. Met dit verbod wordt een grens getrokken – dierenwelzijn gaat boven fokkerij op uiterlijke kenmerken.
Rol van dierenopvangcentra en uitzonderingen
Dierenopvangcentra spelen een belangrijke rol in het opvangen en herplaatsen van deze katten, en zij hebben hiervoor richtlijnen gekregen. In het belang van het dier zijn opvangorganisaties uitgezonderd van het houdverbod. Dat betekent dat dierenasielen en kattenopvangcentra ook na 1 januari 2026 zorg kunnen blijven bieden aan naaktkatten en vouwoorkatten. Er zijn situaties denkbaar waarin zo’n dier toch zonder eigenaar komt te zitten, bijvoorbeeld een gevonden zwerfkat, een kat die in beslag is genomen, of een geval waarbij de eigenaar overlijdt of niet langer in staat is voor het dier te zorgen. In zulke gevallen mogen opvangcentra deze katten opnemen en voor hen een nieuw tehuis zoeken.
Herplaatsing is wel aan strikte voorwaarden gebonden. Als een dierenopvangcentrum na 2025 een naaktkat of vouwoorkat ter adoptie aanbiedt, moet zeker zijn dat het om een reeds bestaand dier gaat dat vóór het verbod geboren en gehouden werd. Het dier moet daarom gechipt zijn en geregistreerd staan, dit geeft aan dat het onder de overgangsregeling of uitzonderingsbepalingen valt. Is de kat bij binnenkomst nog niet gechipt, dan zullen opvangmedewerkers dit zo snel mogelijk moeten laten doen en de herkomst documenteren. Zo kan de nieuwe eigenaar aantonen dat de kat legaal wordt gehouden ondanks het verbod. Opvangcentra zullen nauwkeurig bijhouden welke katten van deze rassen zij binnenkrijgen en plaatsen, om te voldoen aan de eisen en om misbruik (zoals illegale handel) te voorkomen.
Vervoer door dierenambulances en in noodsituatie
Het houdverbod staat vervoer in noodsituaties expliciet toe. Dit betekent dat dierenambulances en andere dierenhulpverleners wettelijk gerechtigd blijven om een kat met vouworen of zonder vacht te vervoeren, bijvoorbeeld naar een dierenarts, dierenasiel of kattenopvang of tijdelijke opvang bij acute zorgproblemen. Ook particulieren mogen zo’n dier vervoeren in een noodsituatie, zolang dit is gericht op het beschermen van het welzijn van het dier.
Voor professionele vervoerders (zoals handelaren of transporteurs) geldt dat vervoer van deze dieren enkel is toegestaan tot maximaal vier werkdagen, bijvoorbeeld bij inbeslagname of opvangverplaatsing. Dit voorkomt langdurige handels- of doorleveringsroutes met deze dieren.
Deze uitzonderingen zijn bedoeld om ervoor te zorgen dat dieren niet aan hun lot worden overgelaten en tijdig de zorg krijgen die nodig is.
Toezicht en handhaving
De overheid kondigt aan streng toe te zien op de naleving van het houdverbod. Toezichthouders zoals de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), de Landelijke Inspectiedienst Dierenwelzijn (LID) en de politie krijgen de taak om controle uit te oefenen. Dit houdt in dat er gehandhaafd zal worden tegen illegaal bezit, fok of handel van vouwoorkatten en naaktkatten vanaf 2026. Mocht iemand na de ingangsdatum toch een dergelijke kat houden zonder dat deze onder de overgangsregeling of een uitzonderingsgeval valt, dan kan een boete worden opgelegd en in het uiterste geval kan het dier in beslag worden genomen. Het chipregistratiesysteem zal hierbij helpen: een kat van deze rassen die na 2025 niet gechipt is, wekt direct vragen op over de rechtmatigheid van het bezit.
Ook de handel en advertenties worden in de gaten gehouden. Het is te verwachten dat online aanbieders van deze rassen streng gecontroleerd worden. Advertenties voor vouwoorkatten of naaktkatten (bijvoorbeeld op internet) zullen na 2025 hoogstwaarschijnlijk als illegaal worden beschouwd, tenzij duidelijk is dat het om herplaatsing van een bestaande, gechipte kat gaat. Om de effectiviteit van het nieuwe beleid te toetsen, heeft de overheid aangekondigd over vijf jaar een evaluatie uit te voeren. Hierbij wordt gekeken of het verbod succesvol is in het verminderen van het aantal dieren dat lijdt onder deze afwijkingen en of de naleving voldoende is.
De verwachting is dat deze maatregel op termijn een groot effect zal hebben: er worden geen nieuwe dieren met vouworen of zonder vacht meer toegevoegd aan de Nederlandse populatie, waardoor over circa 15 tot 20 jaar deze rassen nagenoeg zullen verdwijnen uit Nederland. Tot die tijd blijft de overheid alert op overtredingen, zodat het doel – het volledig beëindigen van onnodig dierenleed door extreme uiterlijke kenmerken – ook daadwerkelijk wordt bereikt.
Overwinning voor dierenwelzijn
De NFDO is erg blij met dit verbod en ziet het als een overwinning voor dierenwelzijn. Jarenlang hebben dierenartsen, opvangorganisaties en dierenwelzijnsorganisaties aandacht gevraagd voor de problemen van het fokken op schadelijke uiterlijke kenmerken. Met deze nieuwe wetgeving krijgt dat streven nu concreet vorm. Geen enkel huisdier zou pijn moeten lijden omwille van zijn uiterlijk, en dankzij deze regelgeving wordt dat principe verankerd voor deze twee kattenrassen.
Tot slot doet de NFDO een oproep aan alle betrokkenen om dit verbod succesvol te maken. Huidige houders van vouwoor- of naaktkatten worden aangespoord om tijdig aan de chipverplichting te voldoen en zo hun verantwoordelijkheid te nemen. Dierenopvangcentra blijven klaarstaan voor katten in nood en zullen zorgvuldig met de nieuwe regels omgaan bij elke herplaatsing.
Samen zorgen we ervoor dat alle katten in Nederland een gezond, pijnvrij leven kunnen leiden, nu en in de toekomst. Dit verbod is daarbij een belangrijke en positieve stap: een overwinning voor dierenwelzijn!
